برای کنترل ویروس جهش‌یافته کرونا چه می‌توان کرد؟

شفقنا زندگی- دکتر مهدی مزرعه شاهی، پزشک طب سالمندی و تسکینی در سرطان، درباره ویروس جهش یافته کرونا که به تازگی در ایران نیز اولین مورد ثبت شده است و اقدامات لازم در این خصوص اظهار داشت: اقداماتی که سایر کشور ها انجام داده و موفق شده اند اقداماتی عجیب و غریب نیست و ما می بینیم این اقدامات در ایران انجام نشده است. در همه کشورها هم زمان با تشخیص بیماری به دنبال ویروس می روند و جاهایی که فرد مبتلا رفته است و تماس های نزدیک با خانواده و همکاران و … داشته است بررسی می شود و کسانی که مبتلا شده اند و علامت ندارند کنترل می شوند.

متن گفت وگوی خبرنگار شفقنا زندگی با دکتر مزرعه‌شاهی را می خوانید:

_ ثبت اولین مورد ویروس کرونای جهش یافته در انگلیس به ایران توسط مقامات مسول تایید شد. به نظر شما آیا باید منتظر اپیدمی جدیدی ناشی از این ویروس جهش یافته باشیم؟

این مساله جدیدی نیست و من دو سه هفته پیش این اطلاع رسانی را داشته ام و گفته ام که مواردی این چنینی بوده و پیشنهاداتی داده ام. پرواز های انگلیس به طور مستقیم با یک هفته تاخیر قطع شد ولی نمی دانم پرواز های غیر مستقیم چطور کنترل می شود، چون از طریق امارات و جاهای دیگر می توانند وارد ایران شوند. مقامات بهداشتی باید پاسخگو باشند و بگویند که چه اقداماتی انجام خواهند داد.

-اقدامات دیگر کشورهای چگونه بوده است؟

اقداماتی که کشورها در مقابله با کرونا انجام داده اند

اقداماتی که سایر کشور ها انجام داده و موفق شده اند اقداماتی عجیب و غریب نیست و ما می بینیم این اقدامات در ایران انجام نشده است. در همه کشورها هم زمان با تشخیص بیماری به دنبال ویروس می روند و جاهایی که فرد مبتلا رفته است و تماس های نزدیک با خانواده و همکاران و … داشته است بررسی می شود و کسانی که مبتلا شده اند و علامت ندارند کنترل می شوند.

_ با محدودیت های اخیر میزان مرگ و میر های ناشی از کرونا در ایران کاهش پیدا کرده است. آیا می توان به ادامه این روند خوشبین بود؟

این هنر نیست که با تهدید و قفل و بست بر در کسب و کار مردم بتوان بیماری را کنترل کرد

این هنر نیست که با تهدید و قفل و بست بر در کسب و کار مردم و جریمه بتوان بیماری را کنترل کرد؛ این متزلزل ترین نوع کنترل است. تا کی می توانیم قفل و بند بزنیم و محدودیت ایجاد کنیم؟! این کنترل با ثبات نیست و متزلزل است و زمانی که مردم خسته شوند این محدودیت ها تکراری می شود و نمی شود کاری کرد. چند مدت دیگر عید است و مردم می خواهند به دید و بازدید بروند دولت چه می تواند بکند؟!

_ روش صحیح کنترل بیماری کرونا از نگاه شما چیست؟ چه روش هایی باید برای کنترل اعمال می شد که تا کنون بی توجهی شده است؟

قانون انتشار ویروس متفاوت نیست و همه از یک قانون پیروی می کنند

شیوه ها همه جا یکسان است. قانون انتشار ویروس متفاوت نیست و همه از یک قانون پیروی می کنند. قانون ویروس واگیری است یعنی انجام تست های گسترده، ردیابی ویروس در افراد در تماس نزدیک با فرد تست مثبت، جداسازی افراد مشکوک به ابتلا از سایرین، قرنطینه افراد مبتلا و علامت دار و یا مبتلایان با علایم خفیف که امکان قرنطینه مناسب در منزل ندارند، اعمال مراقبت و درمان سریع و به موقع از افراد مبتلا شده، اعمال حمایت های اجتماعی از افرادی که در زمان جداسازی، قرنطینه یا درمان و مراقبت همزمان به حمایت های مالی و اجتماعی نیاز دارند و درمان جدی و صحیح بیماران مبتلا شده و بدحال با روش های صحیح و متعارف، جلوگیری از اجتماعات و رعایت مسائل بهداشتی این ها دو دو تا چهار تاهایی است که همه جا رعایت می شود، مراقبت جدی از سالمندان و کسانی که بیماری های مزمن و نقص ایمنی دارند یا تغذیه خوبی ندارند؛ این موارد در همه جا اگر درست انجام شود از مرگ و میر جلوگیری می کند و در هر کجا رعایت نشود مرگ و میر افزایش پیدا می کند.

_ در حالی که ویروس کووید ۱۹ از ووهان چین شیوع پیدا کرد اما این کشور کمترین میزان ابتلا را به نسبت جمعیت خود داشته است. بعضا امروز در چین مردم روابط اجتماعی خود را دارند و بدون ماسک در رفت و آمد هستند. چگونه کشور چین به خوبی توانسته این ویروس را کنترل کند؟

شاید ابهاماتی در ذهن ما باشد که چین با جمعیت میلیاردی اش چطور بیماری را کنترل کرد اما..

من تا به حال به چین نرفته ام ولی مسائلی در مورد این کشور شنیده ام. اینکه بعنوان مثال اگر فردی که در شرایط سنی کار و فعالیت است در ساعت ده صبح در مترو با مکان های عمومی بجز محل های کار یافت شود بازخواست می شود که از کجا می آید و به کجا می رود و به چه دلیل در محل کار خود حاضر نیست؟ چون در این کشور بعنوان مثال مقررات کار و اشتغال کاملا دقیق و منضبط اجرا و نظارت می شود و هیچ فردی از افراد نباید در ساعات کار بدون علت بیکاری و بدون علت قابل قبول در انظار عمومی ظاهر شود، طبیعتا این ساختار قانونی، اجرائی و نظارتی را در ساختارهای بهداشت و سلامت جامعه نیز می توان براحتی نهادینه، اجرا و نظارت و کنترل کرد. طبیعتا این ساختار را در مساله بیماری هم می توان به راحتی کنترل کرد. اگر ویروس را کنترل کنید و هر کجا نشانی از ویروس دیدید فرد را قرنطینه کنید و حداکثر تا ۱۴ روز مراقبت کنید و این فرد پاک شود و وارد جامعه بشود مشکلی نخواهد بود. شاید ابهاماتی در ذهن ما باشد که چین با جمعیت میلیاردی اش چطور بیماری را کنترل کرد ولی ما به جای اقدامات اصولی و اساسی در همه زمینه های اشاره شده و مورد توافق و قبول کشورها فقط به وضع قوانین محدود کننده فعالیت های اجتماعی بدون توجه همه جانبه به همه راهکارها و اقدامات بسنده کرده ایم و همانها نیز بصورت نیم بند و ضعیف اجرا می شود.

_ این نشان می دهد چینی ها ویروس را از قبل می شناختند؟

امروز بخش بزرگی از افرادی که در ایران فوت می کنند سالمندان و بیماران هستند

از این اما و اگرها هیچ حدس و گمانی بیرون نمی آید. اما از زمانی که چینی ها تشخیص دادند که چنین چیزی وجود دارد ساختار های خود را بر تست کردن متمرکز کردند و وقتی تستی مثبت بود فرد مبتلا را قرنطینه اش کردند. این دو دو تا چهار تایی است که همه جا انجام می دهند و موفق هستند. یک سری از کشور ها واقعا کنترل کردند. این کشور ها از نظر ساختاری هم قوی نیستند. این کشور ها تا حد امکان با دقت و نظم و انضباط و پیگیری این کار را انجام می دهند و مردم هم تا حد زیادی گوش می کنند و به حاکمیت اعتماد دارند و همکاری می کنند. در برخی از کشور ها از اساس حاکمیت اعتقادی به این نوع ایمنی سازی ندارد و ایمنی گله ای را در نظر دارد. اما انگلیس که زمانی در این مسیر حرکت کرده بود برگشت و امروز در مسیر هایی که سازمان بهداشت جهانی می گوید حرکت می کنند. در این مسیر مشکلاتی وجود دارد؛ ساختار های اقتصادی و اجتماعی وجود دارد و مردم توان خوبی برای عدم حضور در محیط های کار ندارند. دولت نمی تواند حمایت اجتماعی داشته باشد و این گرفتاری هست و ادامه دارد. امروز در کشور ما هم بخش بزرگی از مردمی که فوت می کنند سالمندان و بیمارانی هستند که به کمک ها و مراقبت های جدی نیاز دارند. ما در سال های گذشته این ساختار ها را به طور جدی نداشتیم مثل پزشک خانواده و ساختارهای ارجاع و سطح  بندی خدمات در کشور ما ضعیف است و در بسیاری از مواقع در مراقبت از بیماری ها به مشکل بر می خوریم. وقتی یک بیماری واگیردار مثل کرونا می آید تمام آن زمینه ها ایراد دارد که در کنترل بیماری های غیر واگیر دار داشتیم و با این بیماری واگیر دار تشدید می شود. بیماری های قلبی و عروقی یا فشار خون کنترل نشده و رماتیسم و… که وقتی در برابر کرونا قرار می گیرند به طور طبیعی آسیب پذیری بیشتری پیدا می کنند. در جوامعی که سالم هستند یا بیمارانشان تحت کنترل جدی و دقیق قرار دارند، آسیب پذیری کمتر است.

_ تزریق واکسن کرونا چه اندازه می تواند در کنترل بیماری موثر باشد و بازدارندگی ایجاد کند؟

واکسن کرونا تاثیر چشمگیری در کاهش مرگ و میر افراد آسیب پذیر دارد

گفته می شود اگر ۵۰ بعلاوه یک درصد از افرادی که واکسن می زنند ایمنی پیدا کنند، آن واکسن خوب و قابل اعتماد است. اما در مورد ادعای همه کشور ها ورود نمی کنیم. به نظر می رسد بخشی شانتاژ و رقابت های اقتصادی باشد و برخی کپی و برخی ادعا باشد و در واقع چیزی نیست و این مبحث با مباحث اقتصادی مرتبط است و نمی توان برای قضاوت ورود کرد. اما اگر واکسنی باشد و موفق باشد قطع به یقین می تواند کمک کند و حداقل در جمعیت آسیب پذیر می تواند از آسیب های بیشتر کرونا جلوگیری کند و این امر تاثیر چشمگیری در کاهش مرگ و میر افراد آسیب پذیر دارد. هر کشوری این برنامه را از جمعیت آسیب پذیر خود شروع می کند. در کشور ما نیز که ساختار های حمایت سلامت ما ضعیف است واکسن می تواند بسیار موثر تر از سایر کشور ها باشد طبیعتا اگر ما واکسن داشته باشیم میزان مرگ و میر ما به شدت کاهش پیدا می کند و این یکی از مواردی است که باید به دنبال آن باشیم و چه واکسن ساخت داخل و چه واکسن قابل اعتماد خارجی می تواند برای جمعیت در برابر خطر ما مفید و موثر باشد.

منبع: خبرگزاری شفقنا