تشریح نقاط قوت و ضعف برنامه‌های اجرایی برای مهار کرونا توسط مشاور عالی وزیر بهداشت

محمد اسماعیل اکبری در این نامه که نسخه ای در اختیار ایرنا قرار گرفت، آورده است: کنترل ویروس کرونا مانند هر اپیدمی واگیر دیگری دو اصل بیشتر ندارد که هرگز نباید فراموش شوند و به بهانه نداشتن امکانات، ضعیف با آنها برخورد شود. این ۲ اصل شامل، کشف زودرس مبتلایان و پاسخ سریع به آنهاست.
در روش کشف زودرس مبتلایان (TED)، اگر چه قبلاً چارچوب مشخصی در کشور نداشت، اما امروزه ساختار وزارت بهداشت و درمان، بهره گیری از نظام شبکه بهداشت و ساختارهای دیجیتال مرتبط با آن را انتخاب کرده است.
نقاط قوت این موضوع شامل استفاده از نظام‌های مراقبت‌های اولیه بهداشتی و بهره گیری از نرم افزارهای دیجیتالی است که می‌تواند پوشش نزدیک به  ۱۰۰ درصدی ایجاد کند,
مردم باید به این ساختار اعتماد داشته باشند، ساختار شبکه به صورت جامع تعریف شده و همچنین امکان برقراری ارجاع به ویژه در این اپیدمی به خوبی فراهم است و امکان ارائه آن به‌عنوان یک الگوی موفق به سایر کشورها و سازمان‌های بین‌المللی وجود دارد.
نقاط ضعف این برنامه هم می توان به این موضوع اشاره کرد که مردم به آسانی نمی توانند وارد سامانه شده و اطلاعات را وارد کنند. تاکنون بیش از ۶۵ میلیون نفر غربالگری شده اند، کمتر از ۲۰ درصد آنها فعال و از طرف مردم بوده است.
قاعدتاً هدف ما از غربالگری همان مهار ویروس است، یعنی کشف زودرس همه مبتلایان و پاسخ سریع به آنها. اما در واقعیت تنها در استان‌های محدودی، سوال‌های روشنی از مردم پرسیده می‌شود که با آن بتوان کشف زودرس کرد.
در موارد متعددی که ناچار به پیگیری شدند، به خانه تلفن زده شده، اما فقط احوال یکی یا بعضی از ساکنین پرسیده شده و سوالاتی که می تواند افراد مشکوک را معرفی کند، پرسیده نشده است. بدیهی است که در این استان ها ویروس در چرخه باقی می ماند.
پاسخ سریع (Rapid Response) دومین وظیفه اصلی به‌ویژه در این زمان است که تا حدود زیادی حاکمیت کمک کرده و فاصله گذاری فیزیکی اگرچه دیر، در اجتماع رعایت شده، پاسخ سریع به مبتلایان یا افراد مشکوک است.
لازم است ما در این برهه برای پاسخگویی سریع، تسریع کنیم. پاسخگویی سریع به منظور کشف مورد مشکوک یا مبتلا و ایزوله کردن آن است. این فرد یا افراد هرگز از زیر ذره بین نظام سلامت نباید دور شوند.
اینک که نقاهتگاه های خالی را در اختیار داریم، حفظ آنها در نقاهتگاه‌ها تا طی دوره کمون بیماری، اولی‌ترین حرکت است. اگر مجبور به نگهداری در منزل شدیم باید رعایت دقیق مراقبت را برای آنها انجام دهیم.
مشخص کردن این افراد و دور از دیگران نگه داشتن آنها، می‌تواند ویروس را ایزوله و ما را نجات دهد وگرنه تماس آنها با افراد جدید، موردهای جدید را برای نظام سلامت ایجاد خواهد کرد و اجازه نمی‌دهد چرخه ویروس قطع شود.

وقتی یک اپیدمی منتشر می‌شود و حتی قبل از اطلاع، باید اقداماتی انجام داد که شامل مواردی مانند آماده‌ باش نیروی انسانی و تجهیز فیزیکی و علمی نظام ارائه خدمات (در کشور ما چهار سطح PHC قلمداد می‌شود)، آموزش سیاست‌مداران، سیاست‌گذاران و مسئولین ملی در مورد اپیدمی، آموزش گروه های علمی مرتبط و غیرمرتبط با بهره گیری از تجارب دنیا و آموزش عمومی مردم در رابطه با بهداشت فردی و اجتماعی مرتبط با اپیدمی، است.
اما پس از شروع اپیدمی در کشور، ضمن تقویت اقدامات فوق‌ و عمومی کردن آن با بهره گیری از رسانه‌های عمومی اعم از حقیقی و مجازی و همه امکانات، باید اقدامات عملی نیز شروع شود، که تقویت و اصلاح نظام ارایه خدمت جز آن است.
در اینجا تمامی سطوح در نظام ارائه خدمات با بهره‌ گیری از امکانات مردمی، سازمان‌های مردم‌نهاد و نهادهای نظامی، انتظامی و گاهی اوقات از کشورهای بیگانه عملی می‌شود، اما عملاً این اتفاق باید همچنان سطوح چهارگانه ارائه خدمات را حفظ کند، که سطح اول، خانه های بهداشت و پایگاه های بهداشت در ایران، سطح دوم، مراکز بهداشتی درمانی درمانگاه ها و کلینیک ها، سطح سوم، بیمارستان های عمومی در کشور و سطح چهارم، مراکز و بیمارستان‌های تخصصی و فوق‌ تخصصی مرتبط با اپیدمی در سراسر کشور است.
اما در اپیدمی‌ها حتماً و به صورت اجبار و قانونمند سطح دیگری از خدمات طراحی و عملیاتی می شود که در کشور ما به اسم نقاهتگاه معرفی شده‌اند. این سطح بین سطوح دوم و سوم نظام ارائه خدمات قرار می گیرد و مختصات و عملکردی دارند..

فرآیند مهم پژوهش و فناوری

آخرین نکته مهم موضوع تحقیقات است. پیشنهاد می شود علاوه بر مشارکت در تحقیقات ملی که توسط وزارت بهداشت طراحی شده ، هر دانشگاه، تحقیقات استانداردی را برای پاسخگویی به سوالات و معرفی اقدامات انجام دهد.
نکته پایانی توجه عمیق به همه نیروهای انسانی است اعم از کادر خدمات پرستاران، کمک پرستاران، پزشکان و اعضای هیات علمی که ستون های خیمه تلقی می شوند. وزارت بهداشت اقدامات اقتصادی خوبی انجام داده، اما باید تلاش کرد که با با نظارت در محیط از خستگی های جسمی و فکری این نیروها پیشگیری شود.

منبع:  ایرنا